Στο 5° Πανελλήνιο Συνέδριο Μονάδων Κοινωνικής Πρόνοιας “ΕΠ ΑΡΩΓΗ” που διοργάνωσε το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Κρήτης στον Άγιο Νικόλαο συμμετείχε ως ομιλητής ο Αντιπεριφερειάρχης Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Δυτικής Ελλάδας Αντώνης Χαροκόπος με θέμα: ” Ο ρόλος της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στη διαμόρφωση ποιοτικής κοινωνικής πρόνοιας και προστασίας αυτής σε περίοδο οικονομικής κρίσης”

Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία:

“Η ασκούμενη πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης που εφαρμόζεται στην χώρα μας έχει οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε μία άνευ προηγουμένου ύφεση στο υπόβαθρο της οποίας ενυπάρχει η αβεβαιότητα εξαιτίας των δυσμενών επιπτώσεων στην πραγματική οικονομία. Το κόστος αυτής  της κοινωνικής «προσαρμογής» είναι τεράστιο. Σημαντική και ραγδαία μείωση του εισοδήματος των εργαζομένων, ιστορικά υψηλό ποσοστό ανεργίας, αποδιάρθρωση του κοινωνικού κράτους και του κράτους πρόνοιας, αποδόμηση των λειτουργιών του κρατικού μηχανισμού, υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και των δημόσιων υποδομών.

Στα θύματα της κρίσης συγκαταλέγεται και η παραδοσιακή ελληνική οικογένεια που έχει κυριολεκτικά γονατίσει. Οι κοινωνικές/ανθρώπινες σχέσεις θρυμματίζονται.  Άλλες δημιουργούνται στη βάση της αλληλεγγύης, αλλά χωρίς την συνδρομή πολιτικών πρόνοιας, η κοινωνική ερήμωση θα είναι ολοσχερής. Δεν είναι κινδυνολογία να αναφέρουμε ότι οι εξελίξεις στην Ελλάδα σηματοδοτούν την μετεξέλιξη του κραχ της ανεργίας σε κοινωνικό κραχ.

Σ΄ αυτό το περιβάλλον καθίσταται  σαφές ότι οι αντοχές της ελληνικής κοινωνίας βρίσκονται σε οριακό σημείο. Ειδικότερα οι πολίτες δοκιμάζονται από την σκληρή οικονομική λιτότητα που σε συνδυασμό με την δυσκαμψία και τις γραφειοκρατικές αγκυλώσεις της κρατικής εξουσίας και την αποδιάρθρωση της παραγωγικής δομής κάνουν τις συνθήκες οικονομικής λιτότητας  ποιο σκληρές

Οι αρχές των ίσων ευκαιριών και της απαγόρευσης των διακρίσεων αποτελούν σημαντική παράμετρο, που πρέπει λαμβάνεται υπόψη στο σχεδιασμό πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας και δράσεων προστασίας του πολίτη.

Υπό αυτές τις συνθήκες είναι επιτακτική ανάγκη να διασφαλισθεί ένα εισόδημα για όλους τους δοκιμαζόμενους πολίτες και ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κοινωνικής προστασίας και πρόνοιας με στοχευμένες πολιτικές στις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Υπάρχουν πολιτικές που απαιτούν τοπική κοινωνική συμφωνία, εθελοντισμό, συμμετοχή όλων χωρίς σημαντικό κόστος, που κινητοποιούν την κοινωνία σε πράξεις αλληλεγγύης, ενισχύουν την κοινωνική συνοχή και δεν απαιτούν από την κρατική εξουσία σημαντικούς πόρους.

Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξει σωστή κατανομή και ποσόστωση των Πόρων που προέρχονται από το ΕΣΠΑ και άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα καθώς είναι γνωστό ότι πλέον οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην διαχείριση των συγκεκριμένων προγραμμάτων.

Οφείλουμε να επεξεργασθούμε και να προτείνουμε δράσεις για να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα της ανεργίας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Οφείλουμε να ενισχύσουμε το κράτος πρόνοιας. Με θέσεις απασχόλησης, με κοινωνικό προσανατολισμό. Για ένα κοινωνικό κράτος της καθολικότητας, της αναδιανομής του εισοδήματος, της ποιότητας των υπηρεσιών του, της λειτουργικότητας των κοινωνικών δομών του και της μη εμπορευματοποίησης των δημόσιων αγαθών του.

Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με μία πανελλαδική πρωτοβουλία υπέγραψε Πρωτόκολλο Συνεργασίας με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, την αντιπροσωπευτικότερη οργάνωση των ατόμων με αναπηρία και Κοινωνικό Εταίρο της Πολιτείας με σκοπό την ανεμπόδιστη και ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην τοπική κοινωνία αλλά και την τόνωση της τοπικής οικονομίας μέσω δράσεων όπως η δημιουργία κατασκηνώσεων για άτομα με αναπηρία, η βελτίωση της προσβασιμότητας στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον (προσβάσιμοι προορισμοί, παραλίες, πόλεις, πρόσβαση στην εκπαίδευση και το διαδίκτυο κ.α.), η ανάπτυξη προγραμμάτων ψυχαγωγίας και αθλητισμού, η κοινή συμμετοχή των δυο μερών σε εθνικά και κοινοτικά προγράμματα κ.α ενώ με το σχέδιο «ευαισθητοποίηση των πολιτών για την πρόληψη και την προαγωγή της υγείας σε συνεργασία με φορείς»  έχουν ενταχθεί δράσεις που καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα όπως: α) διάδοση εθελοντικής αιμοδοσίας β) ευαισθητοποίηση-ενημέρωση για την  δωρεά οργάνων γ) προσέλκυση δοτών μυελού των οστών δ) ενημέρωση για τον σακχαρώδη διαβήτη και την παχυσαρκία ε) ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο από νέους στ) ενημέρωση- ευαισθητοποίηση για την ψυχική αναπηρία και των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας κ.α.

Σημαντική ενέργειες πρέπει να γίνουν για την καταπολέμηση της φτώχειας. Είναι αυτονόητο ότι μέσω φιλανθρωπικών δράσεων μεμονωμένου χαρακτήρα δεν είναι δυνατόν να λυθεί αυτό το τόσο μείζον πρόβλημα. Χρειάζεται ένα στρατηγικό σχέδιο δράσης που θα έχει ως στόχο την  Αντιμετώπιση της Φτώχειας, των Διακρίσεων και των Ανισοτήτων και θα βασίζεται σε προγράμματα τα οποία θα υλοποιούνται από την Πολιτεία προστατεύοντας τους οικονομικά αδύνατους πολίτες όπως με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, με προγράμματα στέγασης,  σίτισης και ιατροφαρμακευτικής κάλυψης, εργασιακής απασχόλησης και εκπαίδευσης παιδιών οικονομικά αδυνάτων οικογενειών.

Επιπλέον, πολύ σημαντική διαπίστωση είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής  Ένωσης σε ποσοστό ατόμων τρίτης ηλικίας, το οποίο αυξάνεται συνεχώς, και μας οδηγεί σε δημογραφική γήρανση με όλα τις αρνητικές επιπτώσεις που αυτό αποφέρει (υπηρεσίες υγείας, κοινωνική ασφάλιση κ.α.) Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαία η βελτίωση των υπηρεσιών και η στήριξη των δομών τρίτης ηλικίας (Κ.Α.Π.Η., δομές υγείας) προκειμένου να καταστούν ικανά να ικανοποιούν το σύνολο των αναγκών υγείας,  απασχόλησης και ψυχαγωγίας των ηλικιωμένων αλλά επίσης να υπάρξει και ενημέρωση της κοινωνίας για την αντιμετώπιση περιπτώσεων όπως άτομα τρίτης ηλικίας με αλτσχάϊμερ.

Δεν μπορούμε επίσης να αγνοήσουμε το γεγονός ότι παράλληλα με την οικονομική ύφεση έχουμε να αντιμετωπίσουμε και το μεταναστευτικό ζήτημα που στην πραγματικότητα πρόκειται για προσφυγικό και πλέον έχει ξεπεράσει τα όρια της Ελλάδας, είναι ευρωπαϊκό και διεθνές. Η λειτουργία των Ανοικτών Δομών Φιλοξενίας μπορεί να αποτελούν μία προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος όμως δεν αποτελούν λύση. Η Ευρώπη οφείλει να αντιδράσει σωστά, μακριά από διχασμούς λειτουργώντας με ένα δίκαιο σύστημα κατανομής.

Ο ρόλος της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να είναι άλλος από την διαμόρφωση και συντονισμό πολιτικών για την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξή τους και η λήψη των μειζόνων αποφάσεων- κατευθύνσεων επ’ αυτών λειτουργώντας επίσης υποστηρικτικά και ελεγκτικά στην εφαρμογή προγραμμάτων.

Παρότι βρισκόμαστε εν μέσω μίας εντεινόμενης οικονομικής κρίσης η οποία έχει δημιουργήσει σοβαρότατα προβλήματα ρευστότητας πρέπει να ακολουθούνται προσεκτικά και σχεδιασμένα βήματα για την υλοποίηση δράσεων που θα προσφέρουν ανακούφιση στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και έγκυρη ενημέρωση της κοινωνίας.

Το Κράτος Πρόνοιας αποτελεί θεμελιώδη συνιστώσα της Δημοκρατίας, δημόσια υποχρέωση και λειτουργία που διασφαλίζει τα κοινωνικά δικαιώματα, ίσες ευκαιρίες για όλους, ποιοτικές υπηρεσίες και δομές αλληλεγγύης. Διασφαλίζει την αναγκαία κοινωνική συνοχή που είναι προϋπόθεση για την οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη.

Κοινωνία χωρίς συνοχή, δεν μπορεί να δημιουργήσει, δεν μπορεί να εξελιχθεί.”